Ab Hoogesteger: ‘Circulariteit is geen hobby of PR-stunt, het is echt’
Ook ik was in het begin sceptisch. Ik ben altijd voor duurzaamheid geweest, maar ik heb de tijden meegemaakt dat dit werd gezien als hobby.
Ab Hoogesteger , Contractmanager bij Stadsbeheer
‘Een paar jaar geleden is het programma Rotterdam Circulair gestart. We wilden al heel lang naar duurzame afvalinzameling met een duurzame aanbesteding. Door de ontwikkelingen op het gebied van circulair kregen we de kans om hier serieus inhoud aan te geven. Bij afvalverwerking begon het bij de aanbesteding voor de inzameling en recycling van oud papier. We hebben er bewust voor gekozen om een deel van de productieketen niet op prijs te gunnen maar op milieukosten. Het was de eerste keer dat we zoiets als weging hebben meegenomen in de aanbesteding voor afvalverwerking. Het was vooruitstrevend. Dat merkten we meteen, want er was slechts één partij die de milieukosten wilde invullen. De markt was er duidelijk nog niet klaar voor.
De markt draaide mee
Bij de aanbesteding voor de rolcontainers, kliko’s in de volksmond, probeerden we het opnieuw in NVRD-verband. Vooraf hoorden we van producenten dat ze die niet van teveel gerecycled materiaal konden maken. Dat zou niet goed werken. Meer dan een jaar zijn we met ze in gesprek geweest over wat wel kan. Gedurende dat jaar draaide de markt mee. Producenten merkten dat er vraag naar was. Uiteindelijk waren er rolcontainers van wel 95% gerecycled materiaal. Het kan dus wel.
Gunnen op circulariteit
Bij de aanbesteding van de verwerking van oud ijzer en metaal wilden we nog verder gaan. Konden we iets op een vaste prijs in de markt zetten en helemaal gunnen op circulariteit? Dat was een vrij subjectieve meting op energieverbruik, sociale arbeid en terugwinning van de grondstof. We hebben toen een inspiratiesessie gehouden. Bij de presentatie zaten drie marktpartijen aan tafel. Het verschil tussen de gegadigden was opvallend. De eerste zat voortdurend nee te schudden, die vond het duidelijk onzin. De tweede keek verbaasd, die wist niet wat hij hoorde. De laatste vond het interessant en begon mee te schrijven. We zouden kiezen voor de partij die het beste duidelijk kon maken hoe ze het gewenste hergebruikspercentage zouden realiseren. De prijs kon de uitkomst niet bepalen, want die stond al vast. Voor de markt was dat een raar uitgangspunt.
Gunnen op CO2-uitstoot
Glas was de volgende afvalstroom voor een aanbesteding. Vanuit marktonderzoek hebben we een vaste vergoeding bepaald. Voor de gunning hebben we een formule voor CO2-uitstoot gebruikt. SUEZ kon hierop inschrijven. We willen dat afvalstromen zoveel mogelijk lokaal worden gerecycled. Glas gaat nu niet verder dan twee- tot driehonderd kilometer. Ook bij de papierverwerking heeft het goed uitgepakt. Oud papier wordt nu voor 100% in Nederland gerecycled tot karton. Het gaat niet de grens over en dat maakt het circulair.
Goed luisteren en praten
Het is belangrijk om in gesprek te gaan met de markt. Hoe kun je met je vraag en ambitie aansluiten bij wat de markt kan bieden? Hoe kun je dat zo scherp mogelijk doen? En hoe kom je tot een overeenkomst die voor beide partijen akkoord is? Je moet bij zoiets goed luisteren en praten met de markt. Aangeven wat je wil en aansluiting zoeken. Het vereist aanpassingsvermogen van beide partijen. Je moet als gemeente kunnen aangeven wat je bedoelt, weten wat er in markt gebeurt en rekening houden met grondstofketens.
Iedere afvalstroom is anders
Circulaire aanbesteding is nooit standaard omdat iedere afvalstroom anders is. We zijn daarvoor continu in overleg met de markt. Op dit moment voeren we gesprekken met de markt over sloophout. Als we die anders sorteren, is er voor afvalverwerkers meer waarde uit te halen. Je moet het samen doen. Ik vind dat erg leuk om te doen. De energie die erbij vrijkomt, is fantastisch. Nu kunnen we de beleidsvisie echt concreet maken. Het blijft geen papieren exercitie maar werkt aantoonbaar.
Circulair is de maatstaf
Bij elke aanbesteding heeft de gemeente Rotterdam een clausule dat we met een deel van het afval kunnen experimenteren. Sommige partijen vinden dat raar of ongemakkelijk, maar wij willen dingen kunnen uitproberen. In 2030 is circulair de maatstaf in Rotterdam. Dat is al heel snel dus we moeten vaart maken. Duurzame afvalverwerking werd aanvankelijk gezien als hobby-onderwerp, net als duurzaamheid vroeger. Nu is het een belangrijk agendapunt, met Rijksdoelstellingen. Dingen zijn aan het veranderen en over tien jaar ziet alles er heel anders uit. We moeten telkens iets nieuws verzinnen.
Eerst verstand, nu heilig vuur
Ook ik was in het begin sceptisch. Ik ben altijd voor duurzaamheid geweest, maar ik heb de tijden meegemaakt dat dit werd gezien als hobby. Het programma Rotterdam Circulair leek mij in eerste instantie meer een PR-actie. Het heeft even geduurd voordat me duidelijk werd dat er een vliegwiel in beweging kwam. Dat heeft bij mij ook het heilig vuur ontstoken. We menen het echt! Circulariteit is een integraal onderdeel van het gedachtengoed. Eerst geloofde ik er met verstand in, nu met mijn hele hart. Het is intrinsieke motivatie geworden. Ik zie dat steeds meer mensen ervaren hoe goed dit is. Ze nemen er de moeite voor, maken zich er hard voor en investeren erin. Het is geen hobby of PR-stunt, nu is het echt.’
Ab Hoogesteger
